Het puberende brein

Met twee puberende kinderen in huis wordt het me soms wel eens teveel. Het ene moment zijn ze in een uitstekend humeur en het volgende moment valt er geen land meer mee te bezeilen. 's Morgens zijn ze hun bed niet uit te krijgen en 's avonds krijg je ze er niet in. En is het nou zo vreselijk moeilijk om een goede planning te maken voor de proefwerkweek waarvan je al vanaf het begin van het schooljaar weet hebt? En waarom moet dat werkstuk op datum x om 23:59 uur (de ab-so-lu-te deadline) worden verstuurd, terwijl je die opdracht ook al weken van tevoren had opgekregen? Het valt allemaal verklaren volgens Eveline Crone in Het puberende brein.

Eveline Crone is hoogleraar ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden en doet onderzoek naar het brein en de ontwikkeling ervan. Hersenonderzoek heeft de laatste jaren enorm veel vooruitgang geboekt en daardoor weten we nu veel meer over de ontwikkeling van de hersenen dan een aantal jaren geleden. Uit al dit onderzoek blijkt dat onze hersenen zich blijven ontwikkelen tot zeker ons vijfentwintigste jaar.

In overzichtelijke hoofdstukken brengt Eveline Crone de verschillende onderdelen van ons brein naar voren. In "Het lerende brein" komt aan de orde wat er gebeurt als we met rekenen en taal bezig zijn, maar ook hoe ons geheugen werkt (of nog niet werkt). "Het emotionele brein" gaat over wat er gebeurt in de hersenen waardoor deze opeens zo explosief kunnen reageren en "Het sociale brein" verklaart waarom de mening en waardering van vrienden ineens zo belangrijker is. "Het creatieve brein" tenslotte laat zien dat de hersenen van de adolescent weliswaar in ontwikkeling zijn, maar daardoor ook enorme kansen bieden. Het zijn geen hersenen met alleen beperkingen, het zijn hersenen met mogelijkheden!

Hoewel het boek een wat wetenschappelijk insteek heeft geeft het meer inzicht in puberhersenen en de veranderingen die hierin plaatsvinden. Het is niet zo dat mijn pubers na het lezen van dit boek makkelijker zijn geworden, maar het is nu wel makkelijker te begrijpen waarom ze soms zo dwars zijn of waarom het met die planning niets is geworden.

Reserveer in onze catalogus

Het sociale brein van de puber

Ongeveer twee jaar geleden vertelde ik op dit blog over 'Het puberende brein' van Eveline Crone. Daar is nu een vervolg op verschenen: 'Het sociale brein van de puber'.
In dit boek legt Crone uit hoe de puberhersenen werken bij het zien, voelen en begrijpen van emoties en intenties van anderen, en hoe dit bijdraagt aan het vormen van nieuwe relaties en vriendschappen. Want, zo legt ze uit, dat is waar in de adolescentie primair de aandacht op is gefocust. Jongeren denken zelf na over emoties en relaties, maar ondervinden daarbij ook dat anderen hun op een andere manier waarnemen en benaderen.

De sociale ontwikkeling kent vele uitdagingen. In onze maatschappij ligt de nadruk vooral op cognitieve competenties, vinden we het belangrijk dat onze kinderen het goed doen op school en vragen we ons af waar die zesjes-cultuur vandaan komt. Dit heeft alles te maken met motivatie: waar wil je je voor inzetten? En dan zijn die relaties en vriendschappen voor onze pubers vele malen belangrijker. En daar hoort bijvoorbeeld ook het nemen van risico's bij. Je kent het wel van die jongeren die bijvoorbeeld met z’n allen naast elkaar fietsen.

Verwacht geen psychologische of sociologische weerslag in dit boek (al heeft het natuurlijk directe raakvlakken), want we hebben het hier over klinisch, wetenschappelijk hersenonderzoek. Zo toont Crone aan dat buitengesloten worden door de groep daadwerkelijk fysieke pijn oplevert. Bij sociale buitensluiting zijn dezelfde hersengebieden betrokken als bij pijn.
Betekent dit alles nu dat wij als ouders, of als volwassenen die nauw betrokken zijn bij jongeren zoals leerkrachten, hier niets aan kunnen doen? Zeker wel. Crone zegt hierover in een interview met metronieuws:

Indirect kun je wel invloed uitoefenen. De grootste uitdaging ligt in de rol van de jongere binnen de vriendengroep. Een puber neemt afstand van de ouders en probeert steeds meer om de identiteit te vinden binnen een groep van leeftijdsgenoten. Daarin speelt sociale status een hele belangrijke rol, die is voor een adolescent soms belangrijker dan het goed doen op school of het nakomen van afspraken. Als je beter begrijpt dat het zo werkt, kun je het beter sturen.

 Reserveer in onze catalogus