woensdag 25 juni 2014

In Ongenade - J.M. Coetzee

Ken je dat?
Een boek dat vanaf de eerste regel die je leest je laat geloven dat je een film kijkt? Die je op je netvlies in beelden aan je voorbij ziet komen? Waarvan je elk markant detail tot in de perfectie voor je ziet? En waarbij het net zo irritant is om het boek weg te leggen als reclame tijdens een film?

'In Ongenade' is zo’n boek voor mij. Ik kan me precies voorstellen waarom juist dit boek verfilmd is. Alhoewel....
De film die zich in mijn hoofd afspeelt is natuurlijk verreweg niet hetzelfde als de film in jouw hoofd. En daar zit hem nu net de kneep.


Daar waar Lucy, de dochter van de hoofdpersoon, bij mij ‘een kleurrijk, te druk gebloemde en vormeloze jurk’ aan heeft die in het boek wordt beschreven alsof het ook een nachtjapon zou kunnen zijn, kan het er voor iemand anders weer heel anders uitzien. Ik wil mijn beleving van het boek dan ook niemand opdringen.
En in dit licht zou mijn noodkreet dan ook luiden: “kijk de film niet!!!”

Ik weet nog hoe gedesillusioneerd ik was toen ik de bioscoop uit kwam lopen na het zien van de film 'De ontdekking van de hemel'. Uiteraard had ik eerst het boek gelezen. Ik was er helemaal weg van! Ik stond daarom ook als eerst in de rij toen deze in de bioscoop ging draaien. Verwachtingsvol keek ik naar het scherm in de hoop míjn film te gaan zien. Maar ik kreeg míjn film helemaal niet te zien. Ik herkende de hoofdpersonen niet of nauwelijks. En er zaten hiaten in het verhaal, te grote sprongen. De beelden die mijn brein bij het boek had gevormd werden vervangen door wat mijn ogen op het doek zagen. Mijn versie vervloog. Ik kan niet zeggen dat ik er kapot van was, maar vond het oprecht een doodzonde.

Als het even kan zal ik dan ook niet snel, of eigenlijk niet, de verfilming kijken van het boek dat ik gelezen heb. Geen enkele verfilming tipt aan het meesterwerk dat mijn brein ervan maakt. Net zo min dat ik een boek zal lezen waar ik de film van gezien heb.
Maar goed, focus Bennita!!!
Even weer terug naar dit boek. Zoals ik al min of meer heb laten doorschemeren, het las echt opmerkelijk. Opmerkelijk soepel, de schrijftaal is erg aangenaam. Ik zou zelf ook wel over deze gave willen beschikken. Deze vorm van jaloezie lijkt bij mij vaker de kop op te steken, bij meerdere schrijvers. Gezonde jaloezie zal ik het maar noemen voor iemand die stiekem hoopt ooit te ontwaken met een bepaalde gave die maakt dat haar eigen boek over de toonbank gaat. En dan niet zomaar een boek, maar een boek waarbij mensen denken: “Wauw, daar zal ik nooít de verfilming van willen zien!”
Alvorens ik weer afdwaal, het verhaal wordt prachtig verteld. Het is alsof je over de schouder van David Lurie, de hoofdpersoon, mee kijkt. Dit meesterwerk vertelt zijn verhaal: De ontslagen universitair docent ondervindt aan de lijve hoezeer de raciale verhoudingen in het hedendaagse Zuid-Afrika zijn gewijzigd.
En ik sluit af met de woorden ‘lees en creëer je eigen film’.

Bennita Koop

Reserveer in onze catalogus



Geen opmerkingen: